Al-i İmrân Sûresi Anlamı,Okunuşu,Dinle Öğren

¹ (Elm) Elif Lâm Mîm.

² Allah, başka Tanrı yok ancak O, hayy O, kayyum O. 

³ O sana kitabı bihakkın indirmekte: önündekileri bir musaddık olmak üzre, ki önceden nasa hidayet için Tevrat’ı ve İncil’i indirmişti. 

⁴ Bir de ayırt eden Furkan indirdi. Allah’ın âyetlerini tanımayanlar, şüphesiz onlara şiddetli bir azab var, öyleya Allah’ın izzeti var, intikamı var.

 ⁵ Allah şüphesiz ki ona ne yerde ve ne gökde hiç bir şey gizli kalmaz. 

⁶ Rahimlerde sizi dilediği keyfiyette tasvir eden O, başka Tanrı yok ancak O, Aziz O, Hakim O. 

⁷ Odur indiren sana bu muazzam kitabı. Bunun bir kısım âyatı vardır muhkemat. Onlar Ümmü’l-Kitap” ana kitap, diğer bir takımları da müteşabihattır, amma kalblerinde bir yamukluk bulunanlar sade onun müteşabih olanlarının ardına düşerler. Fitne aramak, te’vilini aramak için, halbuki onun te’vilini ancak Allah bilir, ilimde rüsuhu olanlar da derler ki: Amenna hepsi Rabbimizden, maamafih özü temiz olanlardan başkası düşünemez.

⁸ Ya Rabbena! Bizleri hidayetine erdirdikten sonra kalblerimizi kaydırma da ledünnünden bize bir rahmet ihsan eyle, şüphesiz sensin bütün dilekleri veren vehham sen.

⁹ Ya Rabbena! Muhakkak ki sen insanları geleceğinde hiç şüphe olmayan bir güne toplıyacaksın, şüphesiz ki Allah mi’adını şaşırmaz. 

¹⁰ O Küfredenler, muhakkak ki onlara ne malları ne evlâdları Allah’dan zerrece faide vermiyecektir, onlar o ateşin çırasıdırlar. 

¹¹ Tıpkı Âl-i Firavun’un gidişi gibi, ki ayetlerimizi tekzib ettiler de Allah onları cürümlerile tutup alıverdi, Allah’ın ikabı çok şiddetlidir.

¹² O küfredenlere de ki: Siz mutlak yenileceksiniz ve toplanıp cehenneme sürüleceksiniz, o ise ne fena döşektir. 

¹³ Muhakkak bir âyet oldu size: Çarpışan iki cemi’yette: Bir cemiyet Allah yolunda vuruşuyordu, diğeri de kâfir: Onları gözgöre kendilerinin iki misli görüyorlardı, Allah da nusratiyle dilediğini te’yid buyuruyordu, görecek gözleri olanlar için elbette bunda şüphesiz bir ibret var.

¹⁴ İnsanlara: Kadınlar, oğullar, yüklerle altun ve gümüş yığınları, salma atlar, davarlar, ekinler kabilinden şehevat sevgisi bezendi; fakat bunlar Dünya hayatın geçici metâ’ı, halbuki Allah, akıbet güzelliği onun yanındadır. 

¹⁵ De ki: size o istediklerinizden daha hayırlısını haber vereyim mi? Korunan kullar için Rab’lerinin yanında cennetler varki altlarından ırmaklar akar, İçlerinde ebedî kalmak üzere onlar, hem orada kendilerine gayet pakize zevceler var, hele Allah’dan bir rıdvan var, ve Allah görür o kulları.

¹⁶ Onları ki ya Rabbena derler: inandık iman getirdik artık bizim suçlarımızı bağışla ve o ateş azabından koru bizleri. 

¹⁷ O sabr edenleri, o sıdk-u sadakatle gidenleri, o divan duranları, o nefaka verenleri, ve o sehar vakitleri istiğfar eyleyenleri. 

¹⁸ Şahadet eyledi Allah şu hakikate: başka Tanrı yok ancak O, bütün Meleklerle İlim uluları da adl-ü hakkaniyyetle durarak şahid: başka Tanrı yok ancak O, Aziz O Hakim O. 

¹⁹ Doğrusu Allah indinde din, İslâm’dır; o kitap verilenlerin ihtilâf etmeleri ise sırf kendilerine ilim geldikten sonra aralarındaki bağıyden, ihtirastandır, her kim de Allah’ın âyetlerine küfrederse şüphe yok ki Allah çabık hesaplıdır. 

²⁰ Buna karşı seninle münakaşaya kalkışırlarsa de ki “ben: Yüzümü İslâm ile tertemiz Allah’a tuttum bana tabi’ olanlar da”, o kitap verilenlerle verilmiyen ümmîlere de de ki: siz, “İslâmı kabul ettiniz mi?” eğer nizaı keser İslâma girerlerse doğru yolu tutmuşlardır, yok yüz çevirirlerse sana da düşen ancak tebliğdir, Allah görüyordur o kulları da. Her halde onlar: O 

²¹ Allah’ın âyetlerini tanımayanlar ve haksızlıkla peygamberi katleyleyenler ve insanlar içinde adl-ü insaf emreden kimseleri katledenler şimdi hep bunlara elîm bir azab müjdele. 

²² İşte bunlar Dünya ve Ahiret’te amelleri heder olmuş kimselerdir, ve onları kurtaracak da yoktur.

²³ Baksan â, o kendilerine kitabdan bir nasib verilmiş olanlara, aralarında hakem olması için Allah’ın kitabına davet olunuyorlar da sonra içlerinden bir kısmı yüz çevirerek dönüp gidiyorlar.

²⁴ Bunun sebebi: Çünkü onlar “sayılı günlerden başka bize asla ateş dokunmaz” demekte ve uydura geldikleri yalânlar dinlerinde kendilerini aldatmaktadır. 

²⁵ Bakalım o geleceğinde şüphe olmayan gün için kendilerini topladığımız ve hiç kimseye zulmedilmiyerek herkese her ne kazandıysa temamen ödendiği vakit nasıl olacak? 

²⁶ Deki: ey mülkün sahibi Allah’ım! Dilediğine mülk verirsin, dilediğinden de mülkü çeker alırsın, ve dilediğini Aziz edersin, dilediğini zelil edersin, hayır yalnız senin elindedir, muhakkak ki sen her şeye kadirsin. 

²⁷ Geceyi gündüzün içinde sokarsın, gündüzü gecenin içine sokarsın, ölüden diri çıkarırsın diriden ölü çıkarırsın, dilediğine de hesapsız rızk verirsin. 

²⁸ Mü’minler, mü’minleri bırakıp da kâfirleri dost edinmesin, ve onu her kim yaparsa Allah’dan ilişiği kesilmiş olur ancak onlardan bir korunma yapmanız başka, maamafih Allah sizi kendisinden tahzir buyurur, nihayet de gidiş Allah’adır.

²⁹ Deki: gizleseniz de sînelerinizdekini belli etseniz de Allah onu bilir ve bütün göklerde ne var yerde ne varsa bilir ve Allah her şeye kadirdir. 

³⁰ Her nefis ne hayır işlemiş, ve ne kötülük yapmış ise önüne konmuş bulacağı gün! isterki onlarla arasında uzak bir mesafe bulunsaydı! Yine Allah sizi kendisinden tahzir buyuruyor, ve Allah kullarını çok esirgiyor. 

³¹ De ki: eğer siz Allah’ı seviyorsanız hemen bana uyun ki Allah da sizleri sevsin ve suçlarınızı mağfiretle örtsün, Allah Gafurdur, Rahimdır. 

³² De ki: Allah’a ve peygambere itaat edin; eğer aksine giderlerse şüphe yok ki Allah kâfirleri sevmez. 

³³ Gerçek Allah, Adem’i ve Nuh’u ve âli İbrahim’i ve Âl-i İmrânı süzdü; âlemîn üzerine istifa buyurdu.

³⁴ Bir zürriyyet olarak; biribirinden (hep tevhid dininden), ve Allah’dır; bilen. 

³⁵ İmran’ın haremi dediği vakit: “Ya Rabbi! ben karnımdakini her kayıddan azade olarak sana adadım, hemen kabul buyur benden, çünkü bir sensin işiten bilen sen”. 

³⁶ Derken vaktaki hamlini vaz’ etti “Ya Rabbi onu dişi vaz’ ettim” dedi, Allah daha iyi bilirken ne vaz’ettiğini, halbuki erkek dişi gibi değildi, bununla beraber ben onun adını Meryem kodum ve işte ben onu ve zürriyyetini o recîm şeytanın şerrinden sana ısmarlıyorum. 

³⁷ Bunun üzerine Rabbı onu güzel bir kabul ile kabul buyurdu ve güzel bir surette yetiştirdi, Zekeriya’nın himayesine verdi, Zekeriyya onun üzerine mihraba her girdikçe yanında yeni bir rızk bulur, ya Meryem! bu sana nereden? derdi, o da Allah tarafından, derdi: Şüphe yok ki Allah dilediğini hesapsız merzuk buyurur.

³⁸ O aralık Zekeriyya Rabbin’e dua etti: Ya Rab! dedi: Bana ledünnünden bir temiz zürriyyet ihsan eyle şüphesiz ki sen duayı işidensin. 

³⁹ Derken Melâikeler kendisine nida’ ettiler, o kalkmış mihrabda namaz kılıyordu: Haberin olsun Allah sana Yahya’yı müjdeliyor: Allah’dan bir kelimeyi tasdik edecek, hem bir efendi, hem gayez zahid, ve bir peygamber, salihînden. 

⁴⁰ Ya Rab! dedi: benim için bir oğul nasıl olur? kendime ihtiyarlık çatmış haremim de kısırken, buyurdu ki: öyle, Allah ne dilerse yapar.

⁴¹ Ya Rab! dedi: Bana bir âyet (bir alâmet) yap, buyurdu ki: Ayetin nasa üç gün sade işaretten başka söz söyliyememendir. Bununla beraber Rabbını çok zikret ve akşam sabah tesbih eyle.

⁴² Hem Melekler dediği vakit, ya Meryem! her halde Allah seni süzüp seçti, ve seni çok temiz pâk kıldı, hem seni âlemin kadınlarının fevkinde seçti. 

⁴³ Ya Meryem! Rabbin’e divan dur, ve secdeye kapan ve rükû’ edenlerle beraber rükûa var. 

⁴⁴ Bu işte sana gayb haberlerinden, onu sana vahy ile bildiriyoruz (ya Muhammed), yoksa Meryem’i hangisi himayesine alacak, diye kalemleriyle kur’a atarlarken de sen yanlarında değildin, çekişirlerken de yanlarında değildin. 

⁴⁵ Melekler dediği vakit: ya Meryem! haberin olsun Allah senin tarafından bir kelime ile müjdeleyor: ismi Mesih İsa ibn Meryem, dünya ve ahiırette vecîh olarak hem de mukarrebînden.

⁴⁶ ve nasa kelâm söyleyecek: hem beşikte hem yetişkin iken, hem de salihînden. 

⁴⁷ YaRabbi! dedi: bir çocuk nerden olabilir benim için? Ki bana bir beşer dokunmadı, buyurdu ki: öyle, Allah neyi dilerse yaratır, o bir emri murad edince sade ona ol der o oluverir.

⁴⁸ Ve ona hem kitabet öğretecek hem hikmet hem Tevrat hem İncil. 

⁴⁹ Hem Ben-î İsrail’e bir Resul olarak, şöyle ki: ben size Rabbiınizdan bir âyetle geldim, ben size çamurdan kuş biçimi gibi bir mahlûk biçerim de içine üflerim, Allah’ın izniyle derhal bir kuş olur, yine Allah’ın izniyle gözsüzü ve abraşı iyi eder ve ölüleri diriltirim, ve evlerinize ne yiyor ve ne biriktiriyorsanız size haber veririm elbette bunda size şüphesiz bir âyet vardır eğer iman edecek iseniz. 

⁵⁰ Hem Tevrat’tan önümde bulunanı bir tasdikcı olarak ve hem size haram edilenin bazısını helâl kılayım diye ve Rabbiniz’den bir âyet ile size geldim, artık, Allah’’dan korkun da bana itaat edin. 

⁵¹ Şüphe yok ki Allah benim de Rabbim sizin de Rabbiniz’dir, onun için hep ona ibadet edin, bu işte doğru yoldur. 

⁵² Bunun üzerine vakta ki İsa onlardan küfrü hissetti “kim benim Allah’a arkadaşlarım?” dedi, Havâriyyun “biziz, dediler: Allah arkadaşları, biz Allah’a iman ettik, hem bizim imanı lekesiz Müslimler olduğumuza şahid ol. 

⁵³ Ya Rabbena indirdiğine iman ettik ve Resulün ardınca gittik, şimdi bizi o şahidlerle beraber yaz. 

⁵⁴ Bununla beraber mekrettiler Allah da mekirlerine mekretti, öyle ya, Allah hayrülmakirîndir. 

⁵⁵ O vakit ki Allah buyurdu: ya İsa! emin ol ben seni eceline yetireceğim ve seni bana ref’edeceğim ve seni o küfredenlerden pakleyeceğim ve sana tâbi olanları o küfredenlerin kıyamet gününe kadar fevkinde kılacağım, sonrada hep dönümünüz banadır, ihtilâf edip durduğunuz şeyler hakkında o vakit aranızda hükmü ben vereceğim. 

⁵⁶ Hasılı: o küfredenleri Dünyada ve Ahirette şiddetli bir azab ile ta’zib edeceğim, hem onlara yardımcılardan eser yoktur. 

⁵⁷ Amma iman edip salih ameller işleyenlere gelince onlara ecirlerini tamamiyle öder de Allah zalimleri sevmez. 

⁵⁸ İşte o hüküm, biz onu sana bu âyetlerden ve hikmetli zikirden peyderpey okuyorz.

⁵⁹ Doğrusu Allah indinde İsa meseli Âdem meseli gibidir: Onu topraktan yarattı sonra da ona “ol!” dedi, o halde olur.

⁶⁰ Bu hak senin Rabbından, binaenaleyh şüphe edenlerden olma.

⁶¹ Sana gelen ilimden sonra artık her kim seninle münakaşaya kalkarsa haydı de: Gelin oğullarımızı ve oğullarınızı kadınlarımız ve kadınlarınızı kendilerimizi ve kendilerinizi çağıralım sonra can-u gönülden ibtihal ile duâ edelim de Allah’ın lânetini yalancıların boynuna geçirelim.

⁶² Doğrusu işte budur o kıssanın hak ifadesi, yoksa Allah’dan başka bir İlâh yoktur ve hakikat Allah O, öyle Aziz öyle hakîmdir. 

⁶³ Yine yüz çevirirlerse muhakkak ki Allah müfsidleri bilir.

⁶⁴ De ki: Ey Ehl-i Kitâb! gelin: Sizinle bizim aramızda müsavi bir kelimeye, şöyle ki: Allah’dan başka ma’bud tanımıyalım ona hiç bir şeyi şerik koşmayalım, ve bazımız bazımızı Allah’dan beride Rab ittihaz etmesin, eğer buna karşı yüz çevirirlerse o vakit şöyle deyin: Şahid olun ki biz hakikaten müslimiz: müsalemetkârız. 

⁶⁵ Ey Ehl-i Kitâb! niçin İbrahim hakkında münakaşa ediyorsunuz? Halbuki Tevrat ve İncil ancak ondan sonra indirildi bunu da mı akl etmiyorsunuz? 

⁶⁶ İşte siz öylesiniz, haydi biraz bilginiz olan şeyde münakaşa etdiniz, ya hiç bir ilminiz olmayan şeyde niçin münakaşa edersiniz? Halbuki Allah bilir siz bilmiyorsunuz. 

⁶⁷ İbrahim ne Yahudi idi ne Nasrânî ve lâkin müslim bir hanif (lekesiz bir muvahhid) idi ve müşriklerden olmamıştı. 

⁶⁸ Doğrusu insanların İbrahim’e en yakını her halde onun izince gidenler ve şu peygamber ve iman edenlerdir, Allah da mü’minlerin velîsidir. 

⁶⁹ Ehl-i Kitâb’dan bir taife arzu etti ki sizi şaşırtsalar, halbuki sırf kendilerini şaşırtıyorlar da farkına varmıyorlar.

⁷⁰ Ey Ehl-i Kitâb! niçin Allah’ın âyetlerine küfrediyorsunuz? Halbuki görüp duruyorsunuz. 

⁷¹ Ey Ehl-i Kitâb niçin hakkı batılla bulayorsunuz da hakkı ketmediyorsunuz? Halbuki bilip duruyorsunuz.

⁷² Ehl-i Kitâb’dan bir taife de şöyle dedi: “Varın o mü’minlere indirilene güpe gündüz iman edin, Âhirinde de dönüp küfredin belki onlar da dönerler.

⁷³ Ve kendi dininize tabi’ olanlardan başkasına eman vermeyin. De ki: Her halde hidayet Allah hidayeti, size verilen gibisi birine veriliyor veya Rabbiniz’in huzurunda size galebe edecekler diye mi bu? De ki: Doğrusu fazıl Allah’ın elindedir, onu dilediğine verir, ve Allah vâsi’dir, alîmdir. 

⁷⁴ Rahmetiyle imtiyazı dilediğine bahşeder, daha Allah çok büyük fazıl sahibidir. 

⁷⁵ Ehl-i Kitâb’dan öylesi vardır ki ona yüklerle emanet bıraksan onu sana te’diye eder, gene onlardan öylesi vardır ki ona bir dinar emanet etsen tepesine binmedikçe onu sana te’diye etmez, bunun sebebi: Çünkü bunlar bizim aleyhimize ümmilerde bir yol yoktur derler ve Allah’a karşı bile bile yalan söylerler.

⁷⁶ Hayır yol var, Allah var, her kim ahdine vefa eder ve korunursa şüphe yok ki Allah o muttekileri sever. 

⁷⁷ Fakat onlar, o Allah’ın ahdini ve kendi yeminlerini bir kaç paraya satanlar işte onların Ahiret’te hiç nasıbi yoktur, Allah onlara kelâmiyle hitab etmiyecek ve kıyamet günü nazar buyurmıyacak, ve kendilerine temize çıkarmıyacaktır, onların hakkı elîm bir azabdır. 

⁷⁸ Bir de onlardan bir fırka vardır dillerini kitaba eğer büğerler: onu kitabdan sanasınız diye: halbuki kitabdan değildir, hem o Allah tarafındandır derler: halbuki Allah tarafından değildir, de Allah namına bile bile yalan söylerler.

⁷⁹ Hiç bir beşer için o salâhiyyet yoktur ki Allah ona kitap versin, hüküm versin, peygamberlik versin de o sonra insanlara Allah’dan beride bana kul olun diyebilsin, ve lâkin kitap ta’lim etmekte olduğunuz ve ders alıp vermekte bulunduğunuz için Rabbanîler olunuz der. 

⁸⁰ Ve hiç bir zaman size melâikeyi ve peygamberleri Rab’ler ittihaz etmenizi de emredemez, ya siz Müslüman olduktan sonra size küfrü emredebilir mi?

⁸¹ Hem Allah vaktiyle peygamberin şöyle misakını almıştır: Celâlim hakkı için size kitap ve hikmetten her ne verdimse sonra size beraberinizdekini tasdik eden bir Resul geldiğinde ona mutlak iman edeceksiniz ve lâbüdd ona yardımda bulunacaksınız, buna ıkrar verdiniz mi? ve bunun üzerine ağır ahdimi boynunuza aldınızı mı? buyurdu, ikrar verdik dediler, öyle ise, buyurdu: Şahid olun ben de sizinle beraber şahidlerdenim. 

⁸² Demek ki bunun arkasından her kim dönse artık onlar hep dinden çıkmış fasıklardır.

⁸³ Daha Allah dininin gayrısını mı arıyorlar? Halbu ki göklerde ve yerde kim varsa hepsi ister istmez ona teslim olmuş hep döndürülüb ona götürülüyorlar. 

⁸⁴ De ki: biz inandık Allah’a iman getirdik: bize indirelene de, İbrahim’e ve İsmaile ve İshaka ve Ya’kuba ve Esbata indirilene de Musâ’ya ve İsa’ya ve Nebiyyuna Rab’lerinden verilene de, onlardan birinin arasını ayırmayız ve biz ancak ona boyun eğer müslimleriz.

⁸⁵ Her kim de İslâm’ın gayrı bir din ararsa artık ondan ihtimali yok kabul olunmaz ve Ahiret’te o husran çekenlerden olur. 

⁸⁶ Nasıl muvaffak eder Allah? bir kavmi ki kendilerine beyyineler gelmiş ve peygamberin hakk olduğuna şehadet getirmişler iken imanlarının arkasından nankörlük edip küfre sapmışlardır, halbuki Allah zalimler güruhunu muvaffak etmez. 

⁸⁷ Onlar, işte onların cezaları: Allah’ın, Melekler’in, insanların hepsinin laneti üzerlerindedir.

⁸⁸ Ebediyyen onun içindedirler, azabları hafifletilmez ve kendilerine mühlet verilmez. 

⁸⁹ Ancak onun arkasından tevbe edip salâha girenler başka, çünkü Allah gaffurdur Rahimdir.

⁹⁰ Elbette imanlarının arkasından küfretmiş sonra da küfürde ileri gitmiş kimselerin tevbeleri kabul olunmak ihtimali yoktur, bunlar hep dalâl içinde kalmış sapıklardır. 

⁹¹ Küfretmiş ve kâfir oldukları halde ölüp gitmiş kimseler, her halde bunların her biri kendini kurtarmak için Dünya dolusu altın verecek dahi olsa hiç birinden kabul edilmek ihtimali yoktur, bunların hakkı elîm bir azabdır ve kendilerini kurtaracak da yoktur. 

⁹² Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe siz birre eremezsiniz, maamafih her ne infak eyleseniz şüphesiz Allah onu da bilir. 

⁹³ Tevrat indirilmeden evvel İsrail’in nefsine haram kıldığından başka yiyeceğin hepsi Ben-î İsrail’e helâl idi, de ki: haydi Tevratı getirin de onu güzelce okuyun eğer sadıksanız.

⁹⁴ Demek ondan sonra Allah namına o yalanı kim uydurmuşsa artık onlar, o zalimlerdir. 

⁹⁵ De ki sadakallah, o halde hak perest bir hanif olarak İbrahim milletine tabi’ olun, o hiç bir zaman müşriklerden olmadı. 

⁹⁶ Doğrusu insanlar için vazolunan ilk ma’bed, elbette Mekke’deki O çok mübarek ve bütün âlemîne hidayet olan Beyttir.

⁹⁷ Onda açık âyetler var, İbrahim’in makamı var ve ona dehalet eden eman bulur, yoluna gücü yeten her kimsenin o beyti haccetmesi de insanlar üzerine Allah’ın bir hakkıdır ve kim bu hakkı tanımazsa her halde Allah’ın ihtiyacı yok, o bütün âlemînden ganîdir. 

⁹⁸ De ki: ey Ehl-i Kitap! Niçin Allah’ın âyetlerine küfrediyorsunuz? Allah yaptıklarınızı görüp duruyor. 

⁹⁹ De ki ey Ehl-i Kitâb! niçin Allah’ın doğru yolundan iman edenleri men’ediyorsunuz, görüp durduğunuz halde niçin onun çarpıklığını istiyorsunuz? Allah yaptıklarınızdan gafil değildir. 

¹⁰⁰ Ey o bütün iman edenler! eğer o kitap verilenlerden her hangi bir fırkaya uyarsanız sizi imanınızdan sonra çevirirler kâfir ederler. 

¹⁰¹ Sizler ise küfre nasıl dönersiniz ki önünüzde Allah’ın âyetleri okunuyor, içinizde Resulü bulunuyor? Halbuki her kim Allah’a sıkı tutunursa o, muhakkak bir doğru yola çıkarılmıştır.

¹⁰² Ey o bütün iman edenler! Allah’a nasıl korunmak gerekse öyle korunun, hakkile müttaki olun ve her halde müslim olarak can verin. 

¹⁰³ Topunuz bir Allah ipine sım sıkı tutunun, biribirinizden ayrılmayın ve Allah’ın üzerinizdeki nimetini düşünün, sizler birbirinize düşmanlar iken O sizin kalblerinizin arasında ülfet husule getirib yanaştırdı da nimeti sayesinde uyanıp kardeş oldunuz, hem sizler ateşten bir çukurun tam kenarında bulunuyordunuz da O tuttu sizi ondan kurtardı, şimdi böyle size âyetlerini beyan ediyor ki Allah’a doğru gidebilesiniz. 

¹⁰⁴ Hem sizden müteşekkil, önde gider, hayra davet eder, maruf ile emir ve münkerden nehyeyler bir ümmet olsun, işte onlardır o felâhı bulacaklar. 

¹⁰⁵ Ve şunlar: Şu kendilerine beyyineler geldikten sonra ayrılık çıkarıb ihtilâf edenler gibi olmayın, onlar için büyük bir azab var. 

¹⁰⁶ O bir takım yüzlerin ağaracağı ve bir takım yüzlerin kararacağı gün, o vakit o yüzleri kara çıkanlara şöyle denecek: ya. İmanınızdan sonra küfrettiniz ha? O halde tadın azabı, ettiğiniz nankörlüğün cezası. 

¹⁰⁷ Amma yüzleri ak olanlar hep Allah’ın râhmeti içindeler, onlar onun içinde ebednişinler.

¹⁰⁸ İşte bunlar Allah’ın âyetleridir onları sana hak sebebile tilâvet ediyoruz, yoksa Allah âlemîne bir zulüm murad edecek değil. 

¹⁰⁹ Hem göklerde ne var, yerde ne varsa hepsi Allah’ın’dır, bütün işler de Allah’a irca olunur.

¹¹⁰ Siz, insanlar için çıkarılmış en hayırlı bir ümmet olmak üzere vücude geldiniz, ma’rufı emredersiniz, münkerden nehy eylersiniz ve Allah’a inanır iman getirirsiniz, Ehl-i Kitap da imana gelse idi elbette haklarında hayırlı olurdu, içlerinden iman edenler varsa da ekserisi dinden çıkmış fasıklardır. 

¹¹¹ Size ezadan başka bir zarar edemezler ve sizinle çarpışacak olsalar size arkalarını dönerler sonra da nusrat bulamazlar. 

¹¹² Nerede bulunsalar zillet altında kalmağa mahkûmdurlar, meğerki Allah’ın ahdına ve mü’minlerin ahdına sığınmış olsunlar, döne dolaşa Allah’ın gazabına müstehıkk oldular ve meskenet altında ezilmeğe mahkum kaldılar, çünkü Allah’ın âyetlerine küfrediyorlardı ve peygamberi bile bile haksızlıkla öldürüyorlardı, çünkü âsi olmuşlardı ve aşırı gidiyorlardı.

¹¹³ Hepsi bir değiller, Ehl-i Kitap içinden kalkınan bir ümmet var, gece vakitleri Allah’ın âyetlerini okuyup secdelere kapanıyorlar. 

¹¹⁴ Allah’a inanırlar, Ahiret gününe inanırlar, ma’rufu emrederler, münkerden nehyederler, hayırlara koşuşurlar ve işte bunlar salihîndendirler. 

¹¹⁵ Ve hayra dair her ne yaparlarsa hiç bir zaman ona küfran ile karşılanmayacaklardır, ve Allah o müttakileri bilir. ¹¹⁶ Küfredenler, her halde onların ne malları ne evlâdları kendilerini Allah’dan kurtaracak değildir, onlar eshabı nardır hep onda kalacaklardır. 

¹¹⁷ Bu Dünya hayatında yapmakta oldukları masrafın meseli bir rüzgâr meseline benzer ki onda kavurucu bir soğuk var: nefislerine zulmeden bir kavmin ekibine sataşmış da onu mahvetmektedir, ve onlara Allah zulmetmemişti ve lâkin kendilerine zulmediyorlardı. 

¹¹⁸ Ey o bütün iman edenler! Ağyarınızdan yar tutmayın, sizi şaşırtmakta kusur etmezler, sarpa sarmanızı arzu ederler, görmüyor musunuz buğzları ağızlarından taşmakta, sinelerinin gizlediği ise daha büyüktür, işte size âyetleri sarih bildirdik aklederseniz. 

¹¹⁹ Ha, sizler öyle kimselersinizdir ki onları seversiniz onlar ise bütün kitaba iman ettiğiniz halde sizi sevmezler, hem yüzünüze geldiler mi “inandık” derler, ve tenha kaldılarmı gayızlarından aleyhinizde parmaklarını ısırdılar, de ki: gayzınızla ölün, her halde Allah bütün sinelerin künhünü bilir. 

¹²⁰ Size bir iyilik dokunursa fenalarına gider, başınıza bir musibet gelirse onunla ferahlanırlar, ve eğer siz sabırlı olur ve iyi korunursanız onların hıyleleri size hiç bir zarar vermez, çünkü Allah onları kendi amellerile kuşatmıştır. 

¹²¹ Hani bir vakit erkenden Ehl-inden çıkmıştın mü’minleri muharebe için elverişli mevki’lere yerleştiriyordun ve Allah idi bir işiten, bilen. 

¹²² O dem ki içinizde iki taife yılmak istemişlerdi Allah zahîrleri iken, ve ancak Allah’a demek dayanmalı mü’minler. 

¹²³ Filhakika sizler bir kaç biçare iken Bedir’de Allah sizi mahzâ nusratiyle muzaffer buyurdu o halde Allah’a korunun ki şükredesiniz.

¹²⁴ O vakit ki mü’minlere şöyle diyordun: indirilmekte bulunan üç bin melâike ile Rabbiniz’in size imdad etmesi yetişmez mi size? 

¹²⁵ Evet siz sabr-ü sebat eder ve itaatsizlikten sakınırsanız onlarda şu dakikada üzerinize geliverirlerse Rabbınız size beş bin melâike ile imdad edecek nişanlı nişanlı. 

¹²⁶ Ve bunu Allah size sırf bir müjde olsun ve kalbleriniz bununla yatışsın diye yaptı, yoksa nusrat ancak Allah’dan’dır Aziz O Hakim O. 

¹²⁷ Ta ki o küfredenlerden bir kolu kessin veya perişan etsin de haib-ü hasir dönüp gitsinler. 

¹²⁸ Senin elinde emirden bir şey yok, yahud onlara tevbe ettirsin ve yahud onlara tevbe ettirsin ve yahud azâb etsin çünkü onlar zalimdirler. 

¹²⁹ Hem göklerde ne var, yerde ne varsa hepsi Allah’ın’dır: dilediğine mağfiret eder dilediğine azâb, ve Allah Gafurdur, Rahimdir. 

¹³⁰ Ey o bütün iman edenler! öyle kat kat katlayarak riba yemeyin, Allah’dan korkun ki felah bulasınız. 

¹³¹ Hem o kâfirler için hazırlanmış ateşten korunun. 

¹³² Allah’a ve peygambere itaat edin ki rahmete erdirilesiniz. 

¹³³ Ve koşuşun Rabbiniz’den bir mağfirete ve bir cennete ki eni Semavat-ü arz genişliğidir, müttekîler için hazırlanmıştır.

¹³⁴ O müttekîler ki bollukta ve darlıkta infak ederler, ve kızdıklarında öfkelerini yutarlar ve nasın kusurlarını afvedicidirler, Allah da muhsinleri sever. 

¹³⁵ Ve onlar ki bir kabahat yaptıkları veya nefislerine bir zulmettikleri vakit Allah’ı anarlar da derhal günahlarına istiğfar ederler, günahları da Allah’dan başka kim mağfiret eder? Hem yaptıklarına bile bile ısrar etmezler. 

¹³⁶ İşte bunların mükâfatı Rab’lerinden bir mağfiret ve altından ırmaklar akar cennetlerdir, içlerinde ebedî kalmak üzere onlar, ne de güzeldir ecri iş yapanların.

¹³⁷ Sizden evvel kanun olmuş bir takım vakalar geçti, onun için Arzda dolaşın da bir bakın: peygamberi tekzib edenlerin akıbetleri nasıl olmuş?

¹³⁸ Bu işte umum insanlar için bir beyan ve bilhassa korunacak muttekîler için bir va’z-ü irşaddır.

¹³⁹ Fütur getirmeyin ve mahzun olmayın daha yükselecekken sizler, gerçek mü’minlersiniz. 

¹⁴⁰ Eğer size bir yara dokundu ise adamlara de öyle bir yara dokundu; Hem o günler, biz onları insanlar arasında evirir çeviriniz, hem Allah iman edenleri bileceği ve sizden şehidler, şahidler tutacağı için; ki Allah zalimleri sevmez. 

¹⁴¹ Ve Allah iman edenleri seçip kâfirleri mahvedeceği için.

¹⁴² Yoksa siz zannettiniz mi ki Allah içinizden o mücahede edenleri hiç belli etmeden, sabredenleri belli etmeden cennete giriverceksiniz?

¹⁴³ Celâlim hakkı için siz o ölümle karşılaşmadan evvel onu temenni ediyordunuz, fakat işte onu gördünüz bakıb duruyordunuz. 

¹⁴⁴ Muhammed de ancak bir Resuldür ondan evvel Resuller hep keldi geçti, şimdi o ölür veya katledilirse siz ardınıza dönüverecek misiniz? Her kim ardına dönerse elbette Allah’a bir zarar edecek değil, fakat şükredenlere Allah yarın mükâfat verecek.

¹⁴⁵ Hem Allah’ın izni olmakdıkça kimseye ölmek yok: o va’desile yazılmış şaşmaz bir yazı, bununla beraber kim Dünya sevabını isterse ona ondan veriniz, kim de Ahiret sevabını isterse ona da ondan veririz, şükredenlere ise muhakkak mükâfat vereceğiz. 

¹⁴⁶ Nice peygamber, ma’iyyetinde rübubiyyet aşina bir çok erenler harb ettiler de Allah yolunda başlarına gelenlerden dolayı fütur getirmediler, za’f göstermediler, miskinlik etmediler Allah da sabredenleri sever.

¹⁴⁷ Başka bir söyledikleri de yoktu, sade: ya Rabbena bize günâhlarımızı ve işimizde taşkınlıklarımızı mağfiret buyur, cihad meydanında ayaklarımızı iyi dire ve kâfirlere karşı bizleri mansur kıl, diyorlardı.

¹⁴⁸ Binnetice Allah da kendilerine hem Dünya sevabını verdi hem de Ahıretin güzel sevabını, öyle ya Allah güzel iş yapan muhsinleri sever.

¹⁴⁹ Ey o bütün iman edenler! eğer kâfirlere itaat edecek olursanız sizi tersinize çevirirler de öyle bir inkılâba uğrarsınız ki bütün husran içinde kalırsınız. 

¹⁵⁰ Doğrusu sizin mevlanız bir Allah’dır ve O, yardım edeceklerin en hayırlısıdır.

¹⁵¹ Allah’ın hiç bir bürhan indirmediği şeyleri ona şerik koştukları için biz o kâfirlerin kalblerine korku düşüreceğiz, onların varacakları yer, cehennemdir, ne de kötüdür o zalimler yatağı.

¹⁵² Filhakika Allah’ın size va’di doğru çıktı, o hengâmda onları doğruyordunuz tâ o sevdiğiniz galebeyi Allah size gösterdikten sonra isyan edip verilen emirde nizaa kalarak yıldığınız lâhzeye kadar ki kiminiz dünyayı istiyordu, kiminiz Ahireti istiyordu, sonra Allah sizi mübtelâ kılmak için onlardan çevirdi, maamafih sizden afiv de etti, Allah’ın mü’minlere bir fazlı var. 

¹⁵³ O sıra siz boyuna uzaklaşıyordunuz, kimseye dönüp bakmıyordunuz, peygamber ise arkanızdan sizleri çağırıp duruyordu, bunun üzerine Allah sizi gama karşı gam ile müsab kıldı ki ne elinizden giden zafere ne de başınıza gelen musibete mahzun olmayasınız, ve Allah biliyor, ne yapıyordunuz. 

¹⁵⁴ Sonra o gamın arkasından üzerinize bir emniyyet indirdi: bir uyku ki içinizden bir taifeyi sarıyordu, bir taife de nefisleri sevdasına düşmüşlerdi: Allah’a karşı cahiliyye zannı nâ hak bir zan besliyorlardı: “var mı bize o emirden bir şey?” diyorlardı, “hakikat emrin hepsi Allah’ın” de, onlar nefislerinde sana açamadıkları bir şey gizliyorlar: “bizim emirden bir hissemiz olsa idi burada katlolunmazdık” diyorlar, deki: “evinizde de olsa idiniz üzerlerine katil yazılmış bulunanlar yine çıkacak düşüp kaldıkları yerleri çaresiz boylıyacaklardı, Allah sinelerinizdekini yoklamak ve yüreğinizdekini meydana çıkarmak içindir ki bunu başınıza getirdi, Allah sinelerin kühnünü bilir. 

¹⁵⁵ O iki cem’iyyet çarpıştığı gün içinizden arkasını çevirenler, hakikaten onları Şeytan sırf bazı kesibleri behanesile kaydırmak istedi, maamafih Allah kendilerinden afvetti, Allah Gafurdur halimdir. 

¹⁵⁶ Ey o bütün iman edenler! Sakın şunlar gibi olmayın ki küfrettiler de ıhvanları arzda bir siyahat ettikleri veya gazaya gittikleri vakit haklarında şöyle dediler “yanımızda olsalar ne ölürlerdi ne katlonurlardı” Allah bunu kalblerinde bir hasret olarak bıraksın diye, halbuki hayatı veren de Allah mematı veren de, ve Allah her ne yaparsanız görüp duruyor.

¹⁵⁷ Celâlim Hakk’ı için: eğer Allah yolunda katlolunur veya ölürseniz her halde sizin için Allah’ın bir mağfiret ve rahmeti onların Dünyada kalıp toplayacakları şeylerden daha hayırlıdır. 

¹⁵⁸ Celâlim hakkı için: ölseniz de katlolunsanız da her halde hep Allah’a haşrolunacaksınız. 

¹⁵⁹ Deme ki mahza Allah’dan bir rahmet iledir ki sen onlara yumuşak bulundun, eğer katı yürekli bir nobran olsa idin elbette etrafından dağılmış gitmişlerdi, o halde kusurlarını afvet de günahlarına istiğfar ediver ve emirde reiylerini al, sonra da azmettin mi artık Allah’a mütevekkil ol, çünkü Allah mütevekkil olanları sever. 

¹⁶⁰ Eğer Allah size nusrat verirse o vakit size galib yoktur, ve eğer O sizi yardımsız bırakırsa kimin haddinedir ki ondan sonra size yardım etsin? Ancak Allah’a dayansın O halde mü’minler. 

¹⁶¹ Bir peygamber için, emanete hıyanet olur şey değildir, her kim hıyanet eder: ganimet ve hasılattan bir şey aşırırsa boynuna aldığını kıyamet günü yüklenir getirir, sonra da hersese kazandığı ödenir, hiç birine zulmedilmez. 

¹⁶² Ya o vakit Allah’ın rıdvanı peşinde giden kimse Allah’ın hışmına uğrayan ve yatağı cehennem olan kimseye benzer mi? O ne fena meaddır.

¹⁶³ Onlar Allah indinde derece derecedirler, ve Allah her ne yapıyorsanız görüp duruyor.

¹⁶⁴ Hakikaten Allah mü’minleri minnettar kıldı zira içlerinde kendilerinden bir Resul ba’s buyurdu, onlara Allah’ın âyâtını okuyor, onları tezkiye ediyor, onlara kitap ve hikmet öğretiyor halbuki bundan evvel açık bir dalâl içinde idiler.

¹⁶⁵ Böyle iken size hasımlarınızın başına iki mislini getirdiğiniz bir musibet isabet ediverince bu nereden mi dediniz? Deki o kendi tarafınızıdan çünkü Allah her şeye kadir.

¹⁶⁶ O iki cem’iyet çarpıştığı gün başınıza gelen de yine Allah’ın izniledir. 

¹⁶⁷ Hem mü’minleri belli edeceği için hem münafıklık edenleri belli edeceği için ki bunlara gelin Allah yolunda muharebeye girin veya müdafaada olsun bulunun” denilmişti, “bir muharebe bilse arkanızdan gelirdik” dediler, onlar o gün imandan ziyade küfre yakın idiler, ağızlarile kalblerinde olmayanı söylüyorlardı, Allah daha iyi bilirken neyi gizliyorlardı.

¹⁶⁸ Onlar ki oturdular da muharebeye giden ihvanları için “bizi dinleselerdi katl olunmazlardı” dediler, deki haydin o halde kendinizden ölümü defedin eğer gerçeseniz.

¹⁶⁹ Ve sakın Allah yolunda katledilenleri ölmüşler sanma, hayır, hep hayattadırlar, Rab’lerinin indinde yaşarlar.

¹⁷⁰ Allah’ın fazlından kendilerine bahş ettiği saadetle şadgâm olarak merzuk olurlar, arkalarından şehadetle kendilerine yetişemiyen mücahidler hakkında da şunu istibşar ederler ki onlara bir korku yok, onlar da mahzun olmıyacaklar. 

¹⁷¹ Allah’ın bir ni’metini bir de fazlını ve Allah mü’minlerin ecrini zayi etmiyeceğini istibşar ederler.

¹⁷² Hele o, kendilerine yara değdikten sonra Allah’ın ve peygamberin emrine icabet eyleyenler: mü’minler içinden bilhassa böyle ihsan ve ittika edenler için pek büyük bir ecir var.

¹⁷³ Onlar ki nâs kendilerine haberiniz olsun nas sizin için tahşidat yaptılar onun için onlardan korkun dediler de bu kendilerinin imanlarını artırdı Allah yetişir bize o ne güzel vekil dediler. 

¹⁷⁴ Sonra da kendilerine hiç bir keder dokunmaksızın Allah’dan bir nimet ve bir fazl ile avdet ettiler ve Allah’ın rızası ardınca gittiler, daha çok büyük bir fazlın sahibidir Allah. 

¹⁷⁵ Size o haberi getiren Şeytan sade kendi dostlarını korkutur, siz ondan korkmayın da bana isyandan korkun eğer mü’minlerseniz. ¹⁷⁶ Sana da o küfürde yarışanlar hüzün vermesin çünkü onlar Allah’a bir zarar edebilecek değiller, Allah onlara Ahiret’te bir hazz vermemek istiyor, onlara azîm bir azab var. 

¹⁷⁷ Şüphesiz iman bedeline küfrü satın alanlar Allah’a zerrece zarar verecek değiller ve onlar için elîm bir azb var. 

¹⁷⁸ Bir de o küfredenler kendilerini bırakışımızı zinhar kendileri için bir hayır sanmasınlar biz onları sırf günahlarını artsınlar diye bırakıyoruz, hem onlara zillet verici bir azab var. 

¹⁷⁹ Allah mü’minleri bulunduğunuz hal üzere bırakacak değildir, nihayet murdarı temizden ayıracak, Allah sizleri gaybe muttalı’ kılacak da değil ve lâkin Allah ona Resulleri’nden dilediğini seçer, onun için Allah’a ve Resullerine iman edin ve eğer iman eder ve korunursanız size de azîm bir ecir var. Allah’ın fazlından kendilerine bahşettiği şeye bahillik edenler sakın onu kendilerine hayırlı 

¹⁸⁰ sanmasınlar hayır o, onlar için bir şerdir, yarın kıyamet günü o kıskandıkları mal boyunlarına tomruk edilecek kaldı ki göklerin ve yerin mirası hep Allah’ın ve Allah her ne yaparsanız haberdardır. 

¹⁸¹ Elbette Allah onların: “o herhalde Allah fakirdir, bizler zenginiz” diyenlerin lâkırdılarını işitti, o dediklerini peygamberi nâhak yere öldürdüklerile beraber yazacağız da diyeceğiz: tadın bakalım o yangın azabını. 

¹⁸² Bu sizin ellerinizin takdim ettiği ve Allah’ın zulümkâr olmaması yüzündendir o kullara. 

¹⁸³ Onlar ki “Allah dediler: bize şöyle and verdi: bize ateşin yiyeceği bir kurban getirinceye kadar hiç bir Resul’e iman etmiyeceğiz” de ki size benden evvel bir takım Resuller beyyinelerle gelmiş ve o dediğinizi de getirmiş idi ya onları niçin katlettiniz doğru iseniz?

¹⁸⁴ Şimdi seni tekzib ettilerse senden evvel de bir çok Resuller tekzib olundu ki o beyyineler ve o hikmetil sahifeler, ve o nurlu kitap ile gelmişlerdi. 

¹⁸⁵ Her nefis ölümü tadacak, ecirleriniz ancak kıyamet günü tamamlanacak, o vakit kim ateşten uzaklaştırılır da cennete konulursa işte o murada erdi, yoksa dunyâ hayât aldatıcı bir meta’dan başka bir şey değil. 

¹⁸⁶ Lâbüd mallarınızda ve canlarınızda imtihan olunacaksınız, ve her halde gerek sizden evvel kitap verilenlerden ve gerek müşriklerden bir çok incidecek sözler işideceksiniz, eğer sabr eder ve tekva yoluna gider, korunursanız işte bu azmolunacak umurdandır.

¹⁸⁷ Vaktile Allah kendilerine kitap verilen okur yazarların şöyle misakını aldı: Celâlim Hakk’ı için onu nâsa anlatacaksınız, ketmetmeyeceksiniz, derken onlar onu omuzlarının arkasına attılar da mukabilinde biraz para aldılar, bakın ne kötü alış veriş. 

¹⁸⁸ O ettiklerine sevinen ve yaptıkları işle metholunmayı seven kimseleri de sakın azabdan âzâde sanma, hem onlara elîm bir azab var. 

¹⁸⁹ göklerin ve yerin mülkü Allah’ın’dır ve Allah her şeye kadirdir. 

¹⁹⁰ Elbette o göklerin ve yerin yaradılışında ve gece ile gündüzün ard arda gelişinde şüphesiz âyetler var (vicdanları temiz) ülül’elbab için. 

¹⁹¹ Onlar ki gerek kıyâm-u kuudde ve gerek yanları üzerinde hep Allah’ı zikrederler ve Göklerin, Yerin yaradılışında fikr ederler: ya Rabbena, derler: bunu sen boşuna yaratmadın sübhansın, o halde bizleri o ateş azabından korur. 

¹⁹² Rabbena: çünkü sen kimi o ateşe sokarsan onu muhakkak rüsva ve perişan etmişindir, zalimlerin de yardımcıları yoktur.

¹⁹³ Rabbena! Cidden bizler bir münadı işittik, imana çağırıyor; Rabbiniz’e iman edin diyordu, dinledik iman ettik, Rabbena! mağfiretinle artık günahlarımızı bizlere bağışla, kabahaetlerimizi: bizlerden keffaret buyur ve bizleri sana ermiş kullarınla beraber yanına al. 

¹⁹⁴ Rabbena! Hem peygamberleri’ne karşı bizlere vaadettiklerini ihsan buyur da Kıyamet günü yüzlerimizi kara çıkarma, şüphe yok ki sen va’dinde hulfetmezsin.

¹⁹⁵ Rab’leri de dualarına şöyle icabet buyurdu: her halde ben içinizden gerek erkek ve gerek dişi hiç bir hayr işleyenin işlediğini boşa gidermem, hep biribirinizdensiniz, benim için hicret edenlerin, yurtlarından çıkarılanların, benim yolumda işkenceye uğrıyanların, cihada gidenlerin ve bu uğurda katledilenlerin, kabahatlerini taraflarından keffaretleyeceğim, onları altından ırmaklar akar cennetlere koyacağım, tasavvur edemeyeceğiniz bir sevâb ile Allah tarafından müsâb olacaklar, sevâbın da en güzeli Allah yanında. 

¹⁹⁶ O Allah’ı tanımayanların refah içinde diyar diyar dönüp dolaşmaları sakın seni aldatmasın.

¹⁹⁷ Az bir zevk, sonra varacakları cehennem, ne fena döşek.

¹⁹⁸ Lâkin o Allah’dan korkan, korunan kullar, onlar için cennetler var altından ırmaklar akar, içlerinde kamak üzere onlar, Allah tarafından konukluklar, Allah yanındaki ise ermişler için daha hayırlıdır.

 ¹⁹⁹ Şüphesiz Ehl-i Kitâb içinden kimi de vardır ki, Allah’a iman ettikleri gibi Allah için hakka boyun eğerek kendilerine indirilene de size indirilene de iman ederler, Allah’ın âyâtını bir kaç paraya satmazlar, işte bunlar, Rab’lerinin indinde kendilerinin ecirleri vardır, şüphe yok ki Allah hesabını çabuk yapar. 

²⁰⁰ Ey o bütün iymân edenler! sabredin ve sabır yarışında düşmanlarınızı geçin ve cihad için hazır ve rabıtalı bulunun ve Allah’a korunun ki felâh bulasınız.

Bu sûrenin ve bazı âyetlerinin faziletleri hakkında birçok rivayet bulunmaktadır. Bakara ile Âl-i İmrân sûrelerinin önemine değinen hadisler sebebiyle İslâm bilginleri bu iki sûrenin tefsirine ayrı bir ilgi göstermişler ve bunları konu edinen özel tefsirler kaleme almışlardır. Bir hadîs-i şerifte Resûlullah, Bakara ve Âl-i İmrân sûrelerini iyi bilip gereğince davrananlara bu sûrelerin kıyamet gününde şefaatçi olacağını haber vermiş (Müslim, “Salâtü’l-müsâfirîn”, 42; Tirmizî, “Fezâilü’l-Kur’ân”, 4), bir başka hadiste de yüce Allah’ın “ism-i a‘zam”ının Bakara sûresinin 163. âyeti ile Âl-i İmrân’ın başında bulunduğunu belirtmiştir (Tirmizî, “Daavât”, 64; Ebû Dâvûd, “Salât”, 352).